Orto Akademi

Kas, Bağ Dokusu, Eklemler Ve Kemik Dokuyu İçeren Spor Yaralanmalarinda İlk Yapilmasi Gerekenler

Prof. Dr. Mehmet ÜNAL 
Ortospor Özel Sağlık Hizmetleri

Periyodik büyüme dönemleri ve açık fizleri nedeniy¬le adolesan sporcular apofizitis ve avülsiyon yaralan¬malarına maruz kalabilirler. Bu yaralanmalar doğru iyi¬leşmez ise genç sporcuyu kronik ağrı, tekrarlayan ya¬ralanma ve hatta deformite bekleyebilir. Genellikle 13¬19 yaş arası adolesanlarda kasın beklenmedik ve pat¬layıcı kontraksiyonu sonucu görülür. Direk travmaya bağlı avülsiyon fraktürü çok nadirdir (2). 
Pelvis ve kalçanın 7 apofizinde de avülasiyon kırığı bildirilmiştir (Resim 2). Grafi çekilemeyen bit çok kas çekmesi aslında avülsiyon kırığı olabilir. 
Tipik hikaye sprinter ya da koşucunun yarışın ba¬şında start alırken veya yarışın sonunda atak yaparken duyduğu akut ağrı ve kopma hissidir. Bir avülsiyon frak¬türü ile birlikte topallama olayın ciddi olduğunu gösterir. 
Avülsiyon fraktür olan hasta yaralanan tarafta şid¬detli ağrıdan ve palpasyon ile hassasiyetten şikayet eder. Radyografiler genellikle tanı koymada yeterlidir. Avülsiyon fraktürlerinde tedavi genellikle konservatiftir ve sporcu 4-6 hafta sonra aktivitelerine dönebilir. Fakat radyografide apofiziyel ayrılma 8 mm'den daha fazla ise kemiğin kendiliğinden tamir olma ihtimali azdır. Nedbe dokusu ile iyileşeceğinden ömür boyu ağrılı ve problemli kalabilir. Bu gibi durumlarda cerrahi tedavi düşünülmelidir. Kalçadaki apofizlere baktığımızda; 

İliac Krest:
Transvers abdominal, internal ve eksternal oblik abdominal kasların yapışma yeridir. Avülsiyon kırığı karın kaslarının ani bit kontraksiyonu sonucu görülür. Ana şikayet yaralanma bölgesinin üstünde ağrıdır. Spina İliaca Anterior Superior: Sartorius ve tensor fasia lata kaslarının yapışma yeridir. Hem Spina İliaca Anterior Superior hemde Spina İliaca Anterior İnferior kalçanın hiper ekstansiyonunda yaralanır. İkisi bir arada ise "sprinter kırığı" adını aır. 

Trochanter Major:
 
Glutesus medius ve minumus kasların ani kontraksiyon ile oluşur. Yanlış bir adım sonrası dengeyi sağlamaya çalışırken böyle bir kontraksiyon oluşabilir. Hastada etkilenen tarafta aktif abduksiyon yoktur ve o taraf üzerinde tek ayağı ile duramaz (pozitif trendelenburg bulgusu). Direk grafide kemik fragmanları 8 mm'den fazla kaymış ise açık redüksiyon ve internal fiksasyon ile abduktor mekanizmanın tamir edilmesi gerekir (2). <

Trochanter Minor:
 
Kalçanın en güçlü fleksörü olan iliopsuas kasının yapıştığı yerdir. Avülasiyon fraktürlerinde antaljik yürüyüş görülür. Ludloft bulgusu genellikle pozitiftir. Hasta otururken kırık tarafta kalçayı fleksiyona getiremez. Uyluk hafif dış rotasyonda çekilen AP grafilerde trochanter minor çok iyi görülür. Tedavi semptomatik olup koltuk değneği ve aktivite kısıtlamasından ibarettir. İlk bit kaç gün kalça fleksiyonda yatak istirahati gerekebilir. Hasta 8-12 hafta sonra tam aktivitelerine döner. 

İschial Tuberosit:
 
Kalça bölgesinde en sık görülen fiz yaralanmasıdır. Genellikle sporcularda hemstringlerin ani kontraksiyonu ile oluşan çekmeye bağlı görülsede direkt trauma nedeniyle de görülebilir. Hastaların çoğu yürüyemez. Yürüyebilenlerde de antaljik bit yürüyüş görülür. Uyluk iç-arka ve hemstringe doğru yayılan bit ağrı mevcuttur. 

Simfiz Pubis:
 
Gracilis kasıda dahil olmak üzere adductor grubun çekmesi ile oluşur. İç kasık ağrısı kalçanın pasif abduksiyonunda ve dirençli abduksiyonunda ağrı vardır. Avülsiyon fraktürlerinin çoğunda tedavi konservatiftir ve tedaviden sonra genellikle sekel bırakmadan iyileşir.